श्रेणी: मराठीतून विज्ञान

पृथ्वीवरील एकूण जंगलांपैकी आत्तापर्यंत मानवाने निम्मी नष्ट केली आहेत, असा अंदाज आहे. तरीही अजून माणशी 400 झाडे शिल्लक आहेत. झाडतोडीमुळे आणि जंगलांना आगी लावल्यामुळे हवामानबदलाचा वेग वाढतो. तापमानाच्या नोंदी करायला सुरुवात झाल्यापासूनचा काळ विचारात घेतला, तर गेली चार वर्षे सर्वात उष्ण होती. आर्कटिक मधील हिवाळ्यातले तापमान 1990 च्या तुलनेत 3 डिग्री सेल्सियसने वाढले आहे. वाचन सुरू ठेवा “पृथ्वी, जंगल, झाड आणि मानव”

या महिन्याचा विज्ञानदूतचा अंक प्रसिद्ध झाला. या अंकातः वाचन सुरू ठेवा “ऑक्टोबर २०१९ चा विज्ञानदूत”

माहिती साक्षरतेची ओळख करून देण्यासाठी माहिती तज्ञ श्री. उदय ओक यांनी विज्ञान केंद्रात गुरुवार, १९ सप्टेंबर २०१९ रोजी एक कार्यशाळा घेतली. वाचन सुरू ठेवा “माहिती साक्षरतेची ओळख”

या महिन्याचा “विज्ञानदूत ” नुकताच प्रसिद्ध झाला. वाचन सुरू ठेवा “विज्ञानदूत सप्टेंबर २०१९”

व्यक्तीला एखादा आजार झाला किंवा कसे हे ठरवण्यासाठी रक्त परीक्षण, विविध प्रकारचे स्कॅनिंग, क्ष–किरण चिकीत्सा अशा गोष्टी केल्या जातात. मात्र त्यामुळे आजाराचे निश्चित निदान करणे नेहमीच शक्य होेत नाही. अशा एका काल्पनिक चिकीत्सा–परीक्षणाचे (अशी परीक्षणे विविध औषध कंपन्यांकडून नेहमी जाहीर केली जातात) उदाहरण पहाः वाचन सुरू ठेवा “रोग्यांसाठी अवघड कोडे”

कितीही लहान किंवा मोठे घर असो. स्वतःची भाजी स्वतःच पिकवता येते. विज्ञान केंद्र रसायनविरहित शेती, बाग यांचा सातत्याने पाठपुरावा करत आले आहे. गच्चीत, अंगणात, छपरावर अशी भाजी पिकवता यावी यासाठी सुंदर गादी वाफा बनवता येतो. त्याची ओळख या लेखात करून देत आहोत. “घर तेथे भाजीबाग” हे उद्दिष्ट साध्य करण्याची ही एक पायरी म्हणता येईल. वाचन सुरू ठेवा “घरोघरी पिकवा भाजी”

सध्या माहिती साक्षरता ही एक नवीन संज्ञा प्रचारात आलेली आहे. त्याची सर्वमान्य व्याख्या अशी नाही.
विकीपीडिआमध्ये दिलेल्या व्याख्येचे स्वैर भाषांतर असेः “माहिती वाचणे, माहितीवर काम करणे, माहितीचे विश्लेषण करणे, माहिती वापरून तर्कशुद्ध बाजू मांडणे….. पण ही साक्षरता फक्त माहिती वाचण्यापुरती मर्यादित नसून माहिती वाचणे, समजावून घेणे आणि तिचे विश्लेषण करणे हेही त्यात येते”. वाचन सुरू ठेवा “माहिती साक्षरता – ओळख”

इलेक्ट्रॉनिक वस्तू बनवण्यासाठी पी.सी.बी. वापरणे खूपच सोयीचे असते. स्वतःच पी.सी.बी. बनवण्याची प्रक्रिया पुढे दिली आहे. ही प्रक्रिया विज्ञान केंद्र सदस्य ओंकार देसाई यांनी प्रत्यक्ष प्रयोगाने सिद्ध केली आहे. वाचन सुरू ठेवा “स्वतःच पी.सी.बी. बनवा”

विज्ञान केंद्राच्या वतीने दि. २६,२७ व २८ रोजी “सौर विद्युत” या विषयावर कार्यशाळा घेण्यात आली. १० व्यक्तींनी या कार्यशाळेत भाग घेतला. श्री. प्रसाद मेहेंदळे व श्री. अभिजीत सूर्यवंशी यांनी मार्गदर्शन केले.

वाचन सुरू ठेवा “सौर विद्युत कार्यशाळा”